De Tungelroyse Beek, de slagader in de waterhuishouding van Midden Limburg, is met een lengte van pakweg 26 kilometer een van de weinige wat grotere natuurlijke waterlopen in Nederland die van west naar oost stroomt. De beek ontspringt bij Hamont in Belgisch Limburg en mondt bij Neer als Neerbeek uit in de Maas. In 1999 startte Waterschap Peel en Maasvallei hier met een van de grootste beekhersteloperaties van Nederland. In twaalf jaar tijd is er geleidelijk gewerkt aan, onder andere, het terugbrengen van oorspronkelijke meanders, aanpassen van het waterpeil, verbetering van de leefbaarheid en recreatieve mogelijkheden en realisering van de ecologische hoofdstructuur.
Op een rustige ochtend peddelt Marcel Latour de bovenloop met open kano en deelt met plezier zijn bevindingen:
Waar bevers de baas zijn:
Marcel: 'De Tungelroyse Beek mag je bevaren van het Waterschap Limburg. De bovenloop van 1 oktober tot en met 15 juni vanaf instroom Raam tot het Kanaal Wessem-Nederweert. De benedenloop vanaf het kanaal Wessem-Nederweert tot de Provinciale weg Horn-Roggel (N279) het hele jaar. In april 2021 heb ik de bovenloop bevaren en de portage bekeken. Het werd mij wel duidelijk waarom je er na 15 juni niet meer varen mag. De beek is zo’n vijf meter breed en gemiddeld vijftig centimeter diep. Dan kun je wel raden hoe laag het water staat in juni.
Stuw ter hoogte van Wisbroek, de enige stuw in de bovenloop
Met zonsopgang vertrokken vanaf de Heltenbosbrug (een kilometer noordwest van Stramproy). Je komt op de bovenloop geen in-/uitstapvoorzieningen tegen. Toch lukt het zonder die voorzieningen eenvoudig. Bij zowel het begin- als eindpunt kun je je auto parkeren in de directe omgeving. Van meet af wordt duidelijk dat bevers de baas zijn in de beek en da’s mooi om te zien. Over de hele lengte van de beek zie je knaag- en sleepsporen van de bever. Je passeert diverse dammen gebouwd door de bevers en hun burchten kun je ook niet missen. Wat me verder opviel was hoe relatief weinig zwerfafval er in en langs de beek lag. Houden zo.
Van de Heltenbosbrug vaar je rustig in een uurtje of drie over zo’n twaalf kilometer naar de A2. Hierbij wordt je ter hoogte van het waterzuiveringsbassin aan de oostzijde gewaarschuwd. Een draad met rode bollen doet vermoeden dat stroomafwaarts een stuw is, maar wellicht is de draad bedoeld voor een lage brug wat verderop. Die brug was overigens prima te nemen (met de waterstand van het moment). Ter hoogte van Wisbroek ligt de enige stuw. Ik heb de kano hier met een lijn vanaf laten glijden.
Bovenloop Tungelroyse beek, waar bevers de baas zijn - impressie en fotografie: Marcel Latour
De beekhersteloperatie heeft wat mij betreft z’n vruchten afgeworpen. Bijna overal meandert de beek mooi door een afwisselend landschap van weilanden, houtwallen en bossen. Het water was helder genoeg om een snoek te zien liggen wachten in een hinderlaag. Zowel de water- als oeverplanten en de bomen begonnen uit te schieten. Ik vond het beekdal nu al mooi, kun je nagaan hoe mooi het later in de lente is. Ik heb genoten van de rust op het water. Geen andere vaarders en nauwelijks paden langs de beek.'